Các mô hình tái định cư tập trung

Hiện tại các dự án tái định cư tập trung có thể phân thành 3 mô hình sau:

– Mô hình 1: Xây dựng khu tái định cư thành những khu đô thị mới văn minh, hiện đại
Đây là mô hình đang được áp dụng phổ biến tại các đô thị lớn để tạo quỹ nhà tái định cư phục vụ các chương trình/dự án phát triển đô thị có quy mô tái định cư lớn. Đối với các dự án có quy mô tái định cư nhỏ, căn cứ quy hoạch phát triển và quy hoạch đầu tư trên địa bàn lãnh thổ, chính quyền thành phố thực hiện việc điểu phối để hình thành các khu tái định cư tập trung chung cho hai hoặc nhiều dự án đầu tư. Mô hình này phù hợp với các đối tượng tái định cư có nguồn thu nhập không phụ thuộc vào đất đai.

– Mô hình 2: Xây mới hoặc cải tạo, chính trang tập trung tại chỗ
Mô hình này áp dụng đối với các dự án mỏ’ rộng, nâng cấp hoặc chỉnh trang đô thị với 02 giải pháp:

+ Phá bỏ các khu nhà lụp xụp hoặc xuống cấp, thay thế bằng các công trình nhà ở chung cư khang trang và đưa người dân trở về tái định cư. Đây là giải pháp tạo nên bộ mặt mới cho thành phố nhưng không thành công cho mọi trường hợp.

+ đầu tư xây dựng nâng cấp các khu nhà xuống cấp hoặc lụp xụp với hình thức “Nhà nước và nhân dân cùng làm” như nâng cấp hạ tầng cơ sở, xây dựng các công trình phúc lợi theo hình thức cộng đồng tự tổ chức. Khi thực hiện phương thức này cần lồng ghép, giải quyết đồng bộ các vấn đề như hạ tầng cơ sở, môi trường, kinh tế – xã hội và các vấn đề khác liên quan đến đời sống người dân.

– Mô hình 3: Đô thị hoá vùng ngoại thành
Đây là sự kết hợp giữa mô hình 1 và mô hình 2: xây dựng khu đô thị mới kết hợp với cải tạo, nâng cấp các công trình nhà ờ và cơ sở hạ tầng hiện có tại khu vực ngoại thành. Mô hình này được áp dụng đối với các dự án mở rộng phát triển đô thị, giảm áp lực về dân số khu vực nội thành trong các đô thị lớn. Điểm lưu ý khi áp dụng mô hình này là đại bộ phận người dân tái định cư thuộc thành phần lao động sản xuất nông nghiệp.

Một số vấn đề cần giải quyết khi xây dựng nhà ở tái định cư

– Việc bố trí quỹ nhà ở tái định cư tại một số dự án chưa thực sự đảm bảo cân đối theo quan hệ cung – cầu. Có những dự án đã hoàn thành quỹ nhà tái định cư nhưng việc bàn giao nhà cho các đối tượng thuộc diện bồi thường gặp nhiều khó khăn.

– Việc đảm bảo chất lượng nhà ở tái định cư là yếu tố quan trọng cần đựơc quan tâm đúng mức. Đặc điểm cơ bản của quá trình xây dựng quỹ nhà ở tái định cư là người sứ dụng nhà ít có điều kiện để theo dõi, giám sát chất lượng trong quá trình thi công, xây lắp mà giao phó cho các cơ quan chức năng của thành phố (kê cả hình thức đầu tư trực tiếp cũng như hình thức đật hàng). Do đó chất lượng xây dựng công trình nhà ở tái định cư tại một số dự án chưa đáp ứng được yêu cầu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội gây ảnh hướng đến điều kiện sống và sinh hoạt của các hộ thuộc diện được bồi thường, tái định cư.

– Về chất lượng đồ án quy hoạch chi tiết và mẫu thiết kế, quy mô căn hộ nhà ở tái định cư còn thiếu sự đồng bộ và đa dạng. Thực tế cho thấy, chất lượng thiết kế nhà ở tái định cư so với thiết kế của các dự án nhà ở thương mại, dự án khu đô thị mới do các chủ đầu tư thuộc thành phẩm kinh tế thực hiện có sự khác biệt rõ rệt. Một số đồ án quy hoạch chi tiết mới chỉ tập trung cho các khối nhà ở mà chưa chú trọng tới các hạng mục công trình xã hội thiết yếu kèm theo. Bên cạnh đó, phương án thiết kế của một số mẫu căn hộ tái định cư chưa thực sự hợp lý, chưa đáp ứng được nhu cầu cưa người sử dụng.

– Công tác quản lý, khai thác, vận hành các khu nhà ở tái định cư (sau khi đầu tư xây dựng) chưa được thực sự chú trọng. Ở nhiều khu nhà ỏ tái định cư cho đến nay chưa thành lập được ban quản trị và cũng không có đơn vị chịu trách nhiệm quản lý.