Hiện tượng di dân và tái định cư trong phát triển đô thị
tái định cư và các chính sách tái định cư được các nước đặc biệt quan tâm trong quá trình phát triển đô thị. Ngân hàng Thế giới đã nghiên cứu và tổng kết kinh nghiệm tái định cư đó là: “Phải cố quan điểm và nhận thức đúng đắn về công tác tái định cư”. Ở đây phải hiểu quá trình tổ chức tái định cư cho người dân như một tổ hợp các biện pháp, nhằm đảm bảo cho người dàn nhanh chóng ổn định điều kiện ở, điều kiện sống và sản xuất, có cơ hội để phát triển một cách vững chắc. Từ quan điểm như vậy thì kế hoạch phát triển phải trọn gói và toàn diện từ quy hoạch, đền bù, tổ chức di chuyển, giải phóng mặt bằng, tổ chức địa bàn xây dựng khu ở, các công trình cơ sở hạ tầng….
Rất nhiều người nhận thức đơn giản rằng quá trình tổ chức tái định cư cho người dân bị ảnh hướng chính là đền bù và di dời họ đến nơi ớ mới và thay cho thuật ngữ “tái định cư” lúc đầu người ta dùng thuật ngữ “di dân giải phóng mặt bằng”. Thực chất tái định cư là một chương trình phục hồi nhằm đảm bảo cho người dân bị ảnh hưởng có cuộc sống bằng hoặc tốt hơn trước lúc di chuyển, cụ thể là đảm bảo cải thiện hay ít nhất là khôi phục mức sống và khả năng thu nhập cho họ.
Hiện tượng di dân và tái định cư trong phát triển đô thị
Quá trình phát triển đô thị gắn liền với xu hướng di dân trong đô thị. Người dân di chuyển từ vùng này sang vùng khác, từ khu vực này sang khu vực khác trong đô thị. Nhìn chung khái niệm di dân được mô tả như “quá trình dịch chuyển dân số, trong đó con người hoặc rời bỏ hoặc sát nhập vào một đơn vị hành chính – địa lý nhất định”.
Hiện tượng di dân trong đô thị được chia làm hai loại: di dân tự do và di dân cưỡng bức .
DI DÂN VÀO ĐÔ THỊ
Các kiểu di dân trong đô thị
Di dân tự do chủ yếu là di dân do nhu cầu cá nhân. Di dân tự do bao gồm di dân từ bên ngoài vào bên trong đô thị, do mục tiêu kinh tế. Họ là những người từ vùng nông thôn ra đô thị tìm kiếm việc làm, nơi có các dịch vụ xã hội tốt hơn, kéo theo cộng đồng họ hàng, người thân ở quê lên sinh sống. Di dân tự do còn kể đến di dân nội tại bên trong đô thị. Những người có nhu cầu thay đổi không gian ở bằng cách lựa chọn vị trí thích hợp, nơi có vị thế, chất lượng cuộc sống phù hợp với điểu kiện kinh tế và xã hội của họ.
Di dân cưỡng bức là di dân do phục vụ nhu cầu của xã hội, xuất phát từ các dự án cải tạo, phát triển đô thị. Trong trường hợp này, người dân sau khi nhất trí phương án đền bù, sẽ nhận tiền và di chuyên đến một địa điểm mới và tái định cư ớ đó. Nơi ớ mới này được bàn giao không phụ thuộc vào sự lựa chọn của từng cá nhân người dân. Cuốn sách này chỉ đề cập đến kiểu di dán và tái định cư thuộc dạng này.