Nhu cầu thị trường quỹ nhà ở tái định cư của thành phố Hà Nội 

Từ năm 2000 đến nay toàn thành phố Hà Nội đã triển khai đầu tư nhiều dự án nhà ở tái định cư với phương thức đầu tư trực tiếp hoặc phương thứcđặt hàng mua nhà hoặc đặt hàng mua nhà bằng nguồn vốn ngân sách. Việc phát triển xây dựng các khu nhà ở tái định cư này do các doanh nghiệp hoặc các ban quản ly dự án các sở, ngành, quận, huyện được ủy ban nhân dân thành phố giao đất và làm chủ đầu tư xây dựng đồng bộ cả hạ tầng và công trình nhà ở tái định cư hoặc được Thành phố giao chủ đầu tư xây dựng trên quỹ đất 20% của các dự án phát triển nhà ở đã được đầu tư hạ tầng kỹ thuật phải bàn giao lại cho Thành phô’; do Quỹ đầu tư phát triển Thành phố hoặc ban quản lý dự án thuộc nguồn vốn ngân sách cấp (Sở Xây dựng) đặt ký hợp đồng hàng mua nhà.

Nhu cầu về nhà ở tái định cư của Thành phố là rất lớn, tổng nhu cầu quỹ nhà tái định cư phục vụ cho các dự án kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long, các dự án trọng điểm và một số dự án nhỏ lẻ cần khoảng 10.000 căn hộ và lô đất để phục vụ cho các dự án trọng điểm của Thành phố như:

– Dự án đường Vành đai 1 (đoạn Ô Đông Mác – đê Nguyễn Khoái);
– Đường Vành đai 1 (đoạn Ô Chợ Dừa – Cầu Giấy);
– Đường Vành đai 2 – Nút giao thông Bưởi;
– Đường Vành đai 2,5 (quận Hoàng Mai);
– Đường Vãn Cao – Hồ Tây;
– Đường Lạc Long Quân;
– Cầu Nhật Tân;
– Công viên Tuổi trẻ Thủ đô;
– Công viên Văn hoá thể thao Đống Đa;
– Công viên Yên Sở;
– Dự án thoát nước.

Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng còn triển khai chậm; công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư triển khai theo từng giai đoạn của dự án và thường các dự án tèo dài qua 1 hoặc 2 năm, cá biệt có một số dự án thực hiện nhiều năm.

Giai đoạn 2011 – 2020, nhu cầu về quỹ nhà ở tái định cư của Thành phố sẽ tàng mạnh, ước cần khoảng 30.000 căn hộ. Ngoài quỹ nhà đê phục vụ di chuyển các hộ gia đình khi Nhà nước thu hồi đất thổ cư, Thành phố cần phải xây dựng quỹ nhà để giao cho các hộ gia đình ở các quận nội thành khi Nhà nước thu hồi trên 30% đất nông nghiệp được giao và đầu tư các dự án:

– Dự án Tầu điện ngầm;
– Dự án Tây hồ Tây;
– Dự án đường sắt đô thị Yên Viên – Ngọc Hồi;
– Dự án đường sắt trên cao;
– Dự án đường sắt nội đô đoạn Nam Thãng Long – Trần Hưng Đạo (tuyến số 2) (cần khoảng 900 căn hộ).

Ngoài ra để có quỹ nhà tạm cư để phục vụ các dự án cải tạo chung cư cũ và các dự án khác (khoảng 1.000 căn hộ).
Khi Thủ đô được mở rộng, sô dự án liên quan giải phóng mặt bằng tăng gấp 3 lần so với trước đây. Với khoảng 1.000 dự án, sẽ có gần 186.000 tổ chức, hộ gia đình thuộc diện phải di dời, 19.000 hộ dân sẽ phải tái định cư. Theo tiến độ triển khai các dự án, Hà Nội cần khoảng 5.000 căn hộ tái định cư mỗi năm. Hà Nội đang triển khai nhiều dự án trọng điểm kỷ niệm 1000 năm Thăng Long như dự án vành đai 1 (đoạn Ô Chợ Dừa – Cầu Giấy), đường vành đai 2, cầu Nhật Tân, Công viên Tuổi Trẻ Thủ đô, Đường sắt đô thị đoạn Cát Linh – Hà Đông… Ngoài ra, các dự án cải tạo chung cư cũ sẽ cần tới 1.000 căn hộ tái định cư mỗi nãm.

Từ ngày 1/8/2008, sau khi thành phố Hà Nội hợp nhất với tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc, 4 xã Hòa Bình khối lượng các dự án phải thực hiện công tác giải phóng mặt bằng phải thực hiện khoảng 1.000 dự án (tăng gấp 03 lần so với năm 2007), với quy mô diện tích thu hồi trên 13.500ha đất, số hộ liên quan đến giải phóng mặt bằng khoảng 186.000 tổ chức, hộ gia đình, cá nhân; dự kiến tái định cư khoảng 19.000 hộ gia đình. Trong đó, tại các quận nội thành thành phố Hà Nội, việc bố trí tái định cư cho các hộ gia đình được bố trí bằng nhà ở tái định cư, với số lượng khoảng 13.000 hộ gia đình. Theo tiến độ thực hiện của các dự án, mỗi năm cần khoảng 5.000 căn hô tái định cư để bố trí cho các hộ gia đình để thực hiện công tác giải phóng mặt bằng.

Theo kế hoạch, đến năm 2010, quỹ nhà tái định cư của Hà Nội cần khoảng 25.000 lô đất căn hộ và khoảng 1.000 căn hộ chung cư. Hiện tại, sau khi mở rộng đã thống kê tới trên 770 dự án với quỹ đất gần 76.700 ha, trong đó hơn 500 đồ án đã được phê duyệt với quỹ đất 40.200ha, dân số 2.122.000 người. Hà Nội hiện đang triển khai 92 dự án xây dựng nhà tái định cư để phục vụ công tác đền bù, giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố; trong đó có 25 dự án đã hoàn thành và đang đưa vào sử dụng, 18 dự án sắp hoàn thành, còn lại là đang thực hiện.

Trên thực tế, một số dự án đã được Uỷ ban nhân dân thành phố cân đối, bố trí quỹ nhà từ kế hoạch năm 2008 nhưng đến nay vẫn chưa sử dụng hoặc mới sử dụng rất ít. Cụ thể như, Thành phố đã bố trí tổng số 1.220 căn hộ cho dự án đường vành đai II Thanh Xuân, đến nay mới sử dụng khoảng 900 căn hộ, còn lại khoảng 320 căn. Dự án đường vành đai 1 (đoạn Ô Đống Mác – Nguyễn Khoái) bố trí 804 cãn chưa sử dụng, dự án đường Văn Cao – Hồ Tây bố trí 200 căn mới sử dụng 32 căn, dự án đường vành đai 2,5 bố trí 425 căn hộ mới sử dụng 65 căn… Nguyên nhân là do việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư triển khai theo từng giai đoạn và thường kéo dài 1-2 năm, có dự án tới 3 năm.

Trong khi đó, một số dự án đầu tư xây dựng quỹ nhà tái định cư thực hiện quá chậm so’với kế hoạch, dẫn đến việc quỹ nhà tái định cư thực tế không kịp hoàn thiện để bố trí cho dân vào ở nếu công tác giải phóng mặt bằng thực hiện đúng tiến độ. Trong số các dự án chậm tiến độ phải kể đến các dự án xây dựng nhà tái định cư do các quận, huyện làm chủ đầu tư như nhà Al, A2 khu di dân Cánh Đồng Mơ (chủ đầu tư là quận Hai Bà Trưng), Nhà XI, X2 Hạ Đình, Al, A2 Kim Giang (chủ đầu tư là quận Thanh Xuân)…

Trong sáu tháng cuối năm 2009, thành phố có khả năng đáp ứng được 4.370 căn hộ và lô đất, cơ bản đáp ứng đủ quỹ nhà để triển khai các dự án trọng điểm và nhỏ lẻ. Tuy nhiên, mục tiêu này có thể không hoàn thành do những vướng mắc về thủ tục đầu tư xây dựng, khó khăn về nguồn vốn.

Hiện tại với nhiều dự án đang và sắp được triển khai trên địa bàn Hà Nội, tổng nhu cầu quỹ nhà ở tái định cư phục vụ cho các dự án 1.000 năm Thăng Long, các dự án trọng điểm và một số dự án nhỏ lẻ khoảng 10.000 căn hộ và lô đất để phục vụ các dự án trọng điểm của thành phố do vậy việc xây dựng phát triển xây dựng nhà ở tái định cư để đáp ứng nhu cầu nhà ở người dân trong diện bồi thường giải phóng mặt bằng trên địa bàn Hà Nội là rất lớn.