Những yêu cầu quy hoạch chung đối với nhà ở tái định cư

Thời kỳ đầu triển khai các dự án tái định cư, do chưa đánh giá hết tầm quan trọng của vấn đề Quy hoạch khu tái định cư nên các khu tái định cư được xây dựng phân tán. Để khắc phục tình trạng này, Nhà nước quy định việc xây dựng các khu tái định cư phải căn cứ vào quy hoạch chi tiết được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt. Nghị định 197/2004/NĐ-CP quy định thêm về điều kiện bắt buộc đối với khu tái định cư, trong đó khắng định việc xây dựng khu tái định cư phải phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch và quy chuẩn xây dựng, có cơ sở hạ tầng đồng bộ và được sử dụng cho nhiều dự án. Để thực hiện hiệu quả công tác quy hoạch tái định cư cần lưu ý các điểm:

– Xác định rõ quỹ đất, địa điểm dành cho các dự án tái định cư trong quy hoạch chung xây dựng đô thị.
– Quy hoạch chi tiết các khu tái định có tính đặc thù riêng, cần có các quy định hướng dẫn cụ thể.
– Quy hoạch khu tái định cư phải phù hợp với tập quán sinh hoạt và việc duy trì nguồn thu nhập cũ của người tái định cư.

Thực tế đã có những thất bại trong việc quy hoạch và thiết kế khu tái định cư. Ví dụ khu chung cư Nguyễn Đình Chiểu phục vụ tái định cư chương trình giải toả kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè: tuy khang trang, có cơ sở hạ tầng đầy đủ, nhưng khi người dân dọn về họ lại bán đi ngay vì người lao động trước đây chỉ sống bằng chăn nuôi, bẫy chim và trồng rau muống, nay họ không biết làm gì để sống trong các căn nhà cao tầng. Đối với các dự án đầu tư lớn như Khu chế xuất Tân Thuận (thành phố Hồ Chí Minh), các hộ ở khu vực giải toả buộc phải rời bỏ ruộng vườn, thoát ly nghề nông vào khu định cư mới, cuộc sống không tốt lên mà sa sút vì thiếu việc làm. Với diện tích 80m2/hộ – 120m2/hộ chật chội, tù túng, tập quán sinh hoạt của người dân bị xáo trộn, chất lượng cơ sở hạ tầng yếu kém, là khu dân cư nhưng không có trường học, nhà phố sang nhưng dân nghèo, chợ xây to nhưng vắng vẻ và kết quả là họ đã bán nhà tìm nơi khác dung thân.