Vấn đề hướng nhà và quy hoạch tổng thể

hướng nhà là một trong những tiêu chí quan trọng trong thiết kế kiến trúc. Về mặt kinh tế, chọn hướng nhà sai sẽ dẫn dắt đến sự tốn kém do phải chi phí nhiều cho kết cấu che nắng cũng như vật liệu tường, về mặt kỹ thuật, chọn hướng nhà sai sẽ đón được ít gió tốt vào nhà. Điều đó dẫn đến điều kiện vi khí hậu kém bên trong các phòng, đặc biệt về ban đêm, khi gió tự nhiên yếu và các kết cấu bao che cả nhà toả nhiệt đã hấp thụ trong suốt thời gian ban ngày. Hướng nhà tốt nhất cần báo đảm sự cân đối trong các điều kiện sau:

– Bảo đảm hạn chế tới mức tối đa bức xạ mặt trời chiếu lên các bề mặt của nhà và .chiếu vào trong các phòng về mùa nóng và đảm bảo về mùa lạnh nắng chiếu được nhiều nhất để sưởi ấm phòng.

– Bảo đảm thông gió tự nhiên tốt cho tất cá các phòng vào mùa nóng và tránh được gió lùa vào mùa lạnh.

a) Xác định hướng nhà tôi ưu

Việc xác định hướng nhà là biểu hiện của ảnh hưởng khí hậu đối với các giải pháp kiến trúc công trình. Hướng nhà có ảnh hưởng lớn đến chế độ nhiệt và chế độ không khí trong nhà. bởi vậy trong thực tiễn xây dựng người ta rất chú trọng chọn hướng nhà tối ưu. Trong quá trình thiết kế, việc xác định hướng nhà tối ưu có ý nghĩa lớn đối với việc chống nóng và cải thiện vi khí hậu cũng như tạo ra những điều kiện thuận lợi trong nhà. Việc định hướng nhà cần phải bảo đảm hướng gió và hướng mặt trời tốt nhất.

Các công trình có các mặt đứng vuông góc với hướng gió sẽ tiếp nhận một cách đầy đủ nhất vận tốc áp lực của nó, còn khi tạo với hướng gió một góc 45″ thì chỉ tiếp nhận 50% áp lực. Bởi vậy, góc giữa hướng gió chủ đạo và đường vuông góc với mặt phẳng cửa sổ chỉ cho phép thay đổi trong giói hạn 30″.

Ngoài ra, hướng nhà sẽ là tối ưu khi nó đem lại một lượng bức xạ mặt trời trực tiếp tối thiểu vào mùa hè. Hướng nhà như vậy cần phải được xác định trên cơ sở nghiên cứu liều lượng bức xạ ốn định phù hợp với những điều kiện thực tế của chế độ bức xạ địa phương.

Kết quả phân tích cho phép chúng đi đến kết luận là trong điều kiện khí hậu nóng ấm hướng nhà theo hướng Nam – Bắc là hướng lợi nhất về bức xạ mặt trời. Hướng nhà Nam – Bắc cũng giảm bớt chi phí cho nắng chống chói và chiếu sáng tự nhiên.

Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, hướng nhà được xác định không những chỉ theo yêu cầu chống nhiệt mà còn phải tính đến hướng gió chủ đạo tại địa phương đảm bảo thông gió tốt về mùa nóng và hạn chế ảnh hướng của luồng không khí lạnh vào mùa đông. Bới vậy cần xác định hướng tốt nhất kết hợp với gió và mặt trời, ớ Hà Nội hướng nhà tốt nhất là quay về hướng Đông – Nam trong giới hạn 145″ -r 180″.

b) Vấn đề bố trí mặt bằng nhà

Để đảm bảo thông gió tự nhiên tốt, các phòng nên bố trí theo kiểu thông gió xuyên phòng. Điểu đó có ý nghĩa là suốt theo chiều rộng của nhà, chỉ được phép bố trí các phòng thông nhau. Vì đặc điểm đó nên trên mật bằng cùa nhà hành lang được bố trí một bên hoặc cả hai bên. Việc bô’ trí hành lang giữa sẽ không đảm bảo thông gió tự nhiên tốt cho tất cả các phòng. Thường thường chỉ đảm bảo thông gió được các phòng ở đầu hướng gió.

Nhằm đảm bảo thông gió tự nhiên tốt cho các phòng, trong tất cả các phòng không được bố trí các tường ngăn vuông góc với hướng gió.
Trong trường hợp thật sự cần thiết phải bố trí tường ngăn thì phải bố trí tường lửng, có lỗ thông hơi ở phía trên và phía dưới, đảm bảo có thê lưu thông được dễ dàng và hướng đến những nơi cần thiết.

c) Chọn tỷ lệ, kích thước cửa sổ ở hai phía của phòng

Vấn đề tỷ lệ kích thước cửa sổ ở hai phía của phòng tổ chức thông gió xuyên phòng là vấn đề quan trọng không chỉ có tác dụng làm tăng lưu lượng không khí qua phòng mà còn có khả năng làm tăng tốc độ gió qua phòng.

d) Nguyên tắc xây dựng nhà ở tái định cư

Từ thực tiễn thực hiện công tác tái định cư và kinh nghiệm quốc tế, một số nguyên tắc chính trong việc xây dựng và bảo đảm nhà ở cho người dân tái định cư đã được xác lập, ghi nhận trong các văn bản pháp lý và được biết đến khá rộng rãi, như là những điều đương nhiên, chẳng hạn:

– Nhà ở cho dân tái định cư phải tốt hơn (hoặc ít nhất bằng) nhà ớ cũ của hộ (trước hết là phải tốt hơn về mặt kết cấu vật chất – kỹ thuật của một chỗ ớ).

– nhà ở tái định cư phải đảm bảo có sự đồng bộ giữa nhà ớ và cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội (điều này thực ra là yêu cầu chung của mọi khu nhà ở/khu đô thị hiện nay, chứ không riêng gì cho nhà ở tái định cư. Nhưng trên thực tế, yêu cầu này thường bị bỏ qua, kể cả Nhà nước lẫn doanh nghiệp, nhà đầu tư và chưa hề ngã ngũ trách nhiệm thuộc vể ai !).

– Đảm bảo sự đồng thuận, tự nguyện và tham gia của người dân trong quá trình thực hiện tái định cư.

– Một yêu cầu khác cũng còn ít được quan tâm: đó là việc theo dõi và hỗ trợ sau tái định cư. Đứng như ý kiến người dân đã phản ánh trên các phương tiện truyền thông đại chúng: dường như các dự án, chủ đầu tư cứ “xây nhà tái định cư, giao cho người dân tái định cư – thế là xong!” “đem con bỏ
chợ”]…

– Đối với các dự án phát triển nhà ở khu đô thị mới có nhu cầu tái định cư sắp xếp lại các hộ dân chủ đầu tư là người chịu trách nhiệm bố trí, đầu tư xây dựng quỹ nhà ở tái định cư phù hợp theo các kết quả điều tra xã hội học nhu cầu và quyền lợi của các hộ dân, khuyến khích việc đầu tư xây dựng quỹ nhà tái định cư ngay trong phạm vi dự án, trường hợp di chuyển thì dựa trên nguyên tắc thoả thuận giữa nhà đầu tư và các hộ dân.

– Đối với các dự án khác, các dự án giao thông và công trình công cộng chủ đầu tư có trách nhiệm tổng hợp nhu cầu về nhà ở tái định cư về diện tích, quy mô cơ cấu căn hộ cũng như vị trí tái định cư đăng ký với các cơ quan quản lý để được bố trí; trường hợp không có quỹ nhà ở phù hợp đề nghị cho áp dụng hình thức chủ đầu tư dự án được thoả thuận mua, đặt hàng các dự án phát triển nhà ở khu đô thị mới để phục vụ nhu cầu giải phóng mặt bằng và tái định cư (được phép thanh toán quỹ nhà này vào kinh phí triển khai thực hiện dự án).

– Đa dạng hoá các loại nhà ở tái định cư: Nhà tái định cư trong thời gian qua được hiểu là các căn hộ chung cư thuộc quỹ nhà của Thành phố, tuy vậy các đối tượng cần bố trí tái định cư là rất đa dạng với khả năng tài chính và nhu cầu ở khác nhau do vậy cần có các mô hình phù hợp tăng khả năng chọn lựa của các hộ dân.